Yerel COVID-19 Yayılımı Olan Toplumlar için Savaşım Stratejilerinin Uygulanması (Translation of Implementation of Mitigation Strategies for Communities with Local COVID-19 Transmission in Turkish)

Yerel COVID-19 Yayılımı Olan Toplumlar için Savaşım Stratejilerinin Uygulanması^*

Çeviri ve Çeviri Düzenleme: Araş. Gör. Dr. Pelin BİLGİN KAHVECİ,

                Prof.Dr.E.Didem EVCİ KİRAZ

Ana hatlar

Bu yayında toplumsal savaşım stratejileri olarak adlandırılan ilaç dışı müdahaleler, pandemi potansiyeli olan yeni bir virüs ortaya çıktığında, çoğu zaman, virüsün toplumlarda yavaş bulaşmasına yardımcı olan en kolay müdahalelerdir. Toplumsal savaşım, kişilerin ve toplulukların solunum yolu virüs enfeksiyonlarının yayılmasını yavaşlatmaya yardımcı olacak bir dizi eylemdir. Toplumsal savaşım özellikle, bir aşı veya ilacın yaygın olarak kullanılabilir hale gelmesinden önce, önemlidir.

Aşağıda, Birleşik Devletler'deki yerel ve ulusal sağlık kurumlarının, kendi toplumlarına COVID-19'un toplumsal yayılımıyla mücadele ve hazırlıklı olmaya yönelik önerebilecekleri eylemleri ele alan bir çerçeve yer almaktadır. Bu eylemlerin seçimi ve uygulanmasında, hastalığın bulaşması, demografik özellikleri, halk sağlığı ve sağlık hizmetleri sistemi kapasitesinin yerel özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır.

Hedefler

Yerel COVID-19 yayılımı olan toplumlarda savaşım stratejilerini kullanmanın hedefleri, hastalığın bulaşmasını yavaşlatmak ve özellikle aşağıdakileri korumaktır:

•İleri yaştaki yetişkinler ve altta yatan sağlık sorunları olan herhangi bir yaştaki kişiler de dahil olmak üzere, ağır hastalık riski yüksek kişiler (Bkz. Ek A)

•Sağlık hizmeti ve kritik altyapı işgücü

Bu yaklaşımlar, COVID-19'un morbiditesini, mortalitesini, sosyal ve ekonomik etkilerini en aza indirmek için kullanılmaktadır. Bireyler, topluluklar, işletmeler ve sağlık kuruluşları bir toplumsal savaşım stratejisinin parçalarıdır. Bu stratejiler toplumsal yayılıma hazırlıklı olmak için ve bir kanıt ortaya çıktığında kullanılmalıdır. Devam eden toplumsal yayılımın işaretleri, seyahat edenlere veya bilinen vakalara epidemiyolojik bir bağlantısı olmayan onaylanmış COVID-19 vakalarının veya üç nesilden fazla geçişin göstergesi olabilir.

Savaşım stratejisinin uygulama ayağı şunlara dayanmaktadır:

• Önerilen kişisel uygulamaların bireysel sorumluluk olduğunun vurgulanması

• Özellikle ağır hastalık riski yüksek kişileri koruyacak şekilde, işletmelerin, okulların ve kamu kuruluşlarının, önerilen uygulamaları yerine getirecek şekilde güçlendirilmesi

• Ağır hastalık riski yüksek kişilere kritik altyapı veya hizmet sağlayan yapılara odaklanılması

• Günlük yaşamdaki aksaklıkların mümkün olduğunca en aza indirilmesi

Rehber ilkeler

• Her toplum benzersizdir ve uygun etki azaltma stratejileri, toplumsal savaşımın düzeyine, toplumun özelliklerine, nüfuslarına ve stratejileri uygulama kapasitesine bağlı olarak değişecektir (Tablo 1).

• Ciddi hastalıklara karşı en savunmasız olan, sosyal veya ekonomik olarak daha fazla etkilenebilecek nüfuslar da dahil olmak üzere, bir toplumun etkilenebilecek tüm yönlerini göz önünde bulundurun ve uygun eylemleri seçin.

• Savaşım stratejileri, gelişen yerel duruma bağlı olarak artırılabilir veya azaltılabilir.

• Savaşım planları geliştirirken, toplumlar, ağır hastalık riski yüksek kişiler de dahil olmak üzere, özellikle savaşım stratejilerinden etkilenebilecek grupların güvenliğini ve sosyal refahını sağlamanın yollarını belirlemelidir.

• Toplumsal acil durum planlarının etkinleştirilmesi, savaşım stratejilerinin uygulanması için kritik öneme sahiptir. Bu planlar, müdahalelerin uygulanabilmesi için gereken ilave yetkileri ve koordinasyonu sağlayabilir (Tablo 2).

• Tablo 2'deki faaliyetler, yerel ve eyalet sağlık görevlilerinden gelen rehberliğe dayalı olarak toplumsal yayılım düzeyinden bağımsız olarak herhangi bir zamanda uygulanabilir.

•Uygulanan faaliyetlerin düzeyi Tablo 2'de açıklanan düzenlemelere göre değişebilir (ör., toplumsal yanıt ihtiyaçlarını karşılamak için bir düzenleme minimum / orta düzeydeyken, başka bir düzenleme için önemli düzeyde olabilir).

•Toplumda yayılma düzeyine bağlı olarak, yerel ve ulusal halk sağlığı bölümlerinin vakaları tanımlaması ve temaslı takibini yapması için savaşım stratejilerini uygulaması gerekebilir (Tablo 3). Bu stratejiler uygulandığında, toplumsal savaşım girişimleri temaslı takibi gibi halk sağlığı faaliyetlerini kolaylaştırabilir.

Daha fazla bilgi için: www.cdc.gov/COVID19

Tablo 1. Savaşım Stratejilerinin Saptanmasında Dikkat Edilecek Yerel Belirleyiciler

Belirleyiciler	Özellikleri
Epidemiyoloji	• Toplumsal yayılım düzeyi (bkz. Tablo 3) • Salgınların sayısı ve türü (ör. bakım evleri, okullar, vb.) •Salgınların sağlık hizmetleri, diğer kritik altyapı veya hizmetlerin sunumuna etkisi • Etkili olabileceği tüm alanlarda epidemiyoloji
Toplumsal Özellikler	• Toplumun büyüklüğü ve nüfus yoğunluğu • Topluluk katılım düzeyi / desteği • Hassas grupların büyüklüğü ve özellikleri • Sağlık hizmetlerine erişim • Ulaşım (ör. toplu taşıma, yürüyüş) • Planlanan büyük etkinlikler • Toplumun diğer topluluklarla ilişkisi (ör. Ulaşım merkezi, turistik merkezler, vb.)
Sağlık hizmeti kapasitesi	• Sağlık hizmeti işgücü • Sağlık hizmeti sunan kuruluşların sayısı (tamamlayıcı sağlık tesisleri dahil) • Test kapasitesi • Yoğun bakım kapasitesi • Kişisel koruyucu donanım (KKD) mevcudiyeti
Halk sağlığı kapasitesi	• Stratejileri uygulamak için halk sağlığı işgücü ve kaynakların kullanılabilirliği • Diğer devlet / yerel yönetim kurumlarının ve ortak kuruluşların mevcut desteği

Tablo 2. Toplumsal yayılım düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre toplumsal savaşım stratejileri

Belirleyiciler	Toplumsal yayılım düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre yapılabilecek azaltma faaliyetleri
	Yok – En Az	En Az - Orta	Şiddetli
Evdeki Bireyler ve Aileler “Siz veya ailenizden biri hastalanırsa veya toplumunuzda  COVID-19 yayılıyorsa hazır olmak için neler yapabilirsiniz?’’	• COVID-19 hakkında yerel bilgileri ve COVID-19 vakalarının yerel seyrini nereden bulacağınızı bilin. • COVID-19'un belirti ve bulgularını; bulgular varsa ne yapılması gerektiğini bilin: ü  Hastaysanız evinizde kalın ü  Sağlık hizmeti aldığınız uzmana gitmeden önce, kendisini arayın ü  Toplum içindeki hareketinizi sınırlayın ü  Ziyaretçi kabul etmeyin • Riskli ve savunmasız grupların ne gibi ek önlemler alması gerektiğini bilin. • Kişisel koruyucu önlemler uygulayın (ör: hastayken evde kalın, ellerinizi uygun şekilde yıkayın, nefes alıp verirken görgü kurallarına uyun, sık dokunduğunuz yüzeyleri her gün temizleyin) • Evdeki veya toplumdaki COVID-19 nedeniyle günlük faaliyetlerin aksamaması için bir hane halkı eylem planı oluşturun. ü  İki haftalık reçeteli ve reçetesiz satılan ilaçları, yiyecekleri ve diğer gerekli ürünleri hesap edip, sağlayın. Gerektiğinde yiyeceklerin nasıl temin edileceğini öğrenin. ü  Başkalarıyla (örneğin aile, arkadaşlar, iş arkadaşları) iletişim kurmanın yollarını belirleyin. ü  Evden çalışma, çocukların bakımı, etkinliklerin iptali durumunda nasıl uyum sağlanacağınızı planlayın. •Okullar ve işyerleri için acil durum planları hakkında bilgi sahibi olun.	•Toplumunuzdaki COVID-19 hakkındaki yerel bilgileri takip etmeye devam edin. • Kişisel koruyucu önlemler uygulamaya devam edin. • Hane halkı planını uygulamaya devam edin. • Ağır hastalık riski yüksek kişiler evde kalmalı ve toplantılardan veya seyahat de dahil olmak üzere diğer olası etkilenme durumlarından kaçınmalıdır.	• Yerel bilgileri takip etmeye devam edin. • Kişisel koruyucu önlemleri uygulamaya devam edin. •Hane halkı planını uygulamaya devam edin. • Tüm bireyler toplumsal hareketlerini sınırlamalı ve günlük faaliyetlerde kesintiye uğradığında (örneğin okul ve / veya iş yerlerinin kapanması), yerel yetkililerin yönlendirmesine uygun şekilde, uyum sağlamalıdır.

Tablo 2. Toplumsal yayılım düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre toplumsal savaşım stratejileri (devam)

Belirleyiciler	Toplumsal bulaş düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre potansiyel savaşım faaliyetleri
	Yok – En Az	En Az - Orta	Şiddetli
Okullar / Çocuk Bakımı “Çocuk bakımı sunan kurumlar, K-12 okulları, kollejler ve üniversiteler, buralarda  COVID-19 vakaları varsa veya toplumda COVID-19 yayılımı yaşanıyorsa, COVID-19'a hazırlanmak için neler yapabilirler?	• COVID-19 hakkında yerel bilgileri ve COVID-19 vakalarının yerel seyrini nereden bulacağınızı bilin. • COVID-19'un belirti ve bulgularını; eğitim alanlarında öğrencilerde ve çalışanlarda bulgular varsa ne yapılması gerektiğini bilin. • Acil durum planını (sosyal mesafe önlemlerinin uygulanması, mümkünse uzaktan eğitim dahil) gözden geçirin ve güncelleyin; mevcut değilse planı hazırlayın. • Ağır hastalık riski yüksek öğrenci veya çalışanlar olup olmadığını değerlendirin; orta düzeyde COVID 19 yayılımı veya etkisi varsa çalışmaya devam etme veya eğitim alma planlarını geliştirin. ü  Ağır hastalık riski yüksek olan çocukların ebeveynleri kendilerine sağlık hizmeti sunanlarla, hastalığın toplumda yayılması durumunda, öğrencilerin evde kalıp kalmayacaklarını görüşmelidirler. ü  Ağır hastalık riski yüksek olan çalışanların okul veya toplum kaynaklı yayılımlar nedeniyle evde kalma planı olmalıdır. • Çalışanlar ve öğrenciler hasta olduklarında evde kalmalı ve okul yöneticileri bilgilendirilmelidir (okullar, personelin hasta olduğunda evde kalmasına izin vermek için cezalandırıcı olmayan hastalık izni seçenekleri sağlamalıdır). • Çalışanlar/ öğrenciler kişisel koruyucu önlemleri kullanmalıdır (ör: hastayken evde kalın, ellerinizi uygun şekilde yıkayın, nefes alıp verirken görgü kurallarına uyun). • Sık dokunduğunuz yüzeyleri günlük olarak temizleyin ve dezenfekte edin. • El hijyeni ürünlerinin binalarda yeteri kadar bulunduğundan emin olun.	• Sosyal mesafe tedbirlerini uygulayın: ü  Büyük toplantıların (ör: kongreler) sıklığını azaltın ve toplantı başına katılımcı sayısını sınırlayın. ü  Bireyler arası etkileşimi azaltmak için programları değiştirin (ör.giriş çıkışları çakışmayacak şekilde düzenleyin) ü  Okullar arası etkileşimleri sınırlayın. ü  Uzaktan eğitimi ve e-öğrenmeyi planlayın. • Öğrencilerin, çalışanların ve  ziyaretçilerin düzenli sağlık kontrollerini (mümkünse)  (ör. ateş ve solunum bulguları taraması) gerçekleştirin. • Temizlik ve temas takibi için (ör. Çalışanl / öğrencilerdeki vakalar) okul ve ders dışı faaliyetleri kısa süreli durdurun. • Ağır hastalık riski yüksek öğrenciler için uzaktan eğitim, e-öğrenme gibi bireysel planların uygulanması düşünülmelidir.	• Önleyici tedbir olarak veya çalışan ve / veya öğrenci devamsızlığı nedeniyle eğitime genel ve / veya daha uzun süreli ara verin. • Özellikle yüksek riskli kişilerin katıldığı okulla ilişkili toplantıları iptal edin. • Uygulanabilirse  uzaktan eğitimi tercih edin.

Tablo 2. Toplumsal yayılım düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre toplumsal savaşım stratejileri (devam)

Belirleyiciler	Toplumsal bulaş düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre potansiyel savaşım faaliyetleri
	Yok – En Az	En Az - Orta	Şiddetli
Destekleyici yaşam merkezleri, yaşlı yaşam merkezleri ve yetişkinlere yönelik günlük programlar “Yaşam merkezinde COVID-19 vakaları varsa veya toplumda COVID-19 yayılımı yaşanıyorsa, COVID-19'a hazırlanmak için neler yapılabilir?”	•COVID-19 hakkında yerel bilgileri nerede bulacağınızı bilin. • COVID-19'un belirti ve bulgularını; bakım hizmeti alanlar/ hastalar veya çalışanlarda bulgular varsa ne yapılması gerektiğini bilin. • Acil durum planını (sosyal mesafe önlemlerinin uygulanması, mümkünse uzaktan eğitim dahil) gözden geçirin ve güncelleyin; mevcut değilse planı hazırlayın. • Başka bir yerde yaşayan çalışanın, bakım hizmeti alan yaşlıların ve hastaların kişisel koruyucu önlemleri almasını sağlayın (ör. hastayken evde kalın, ellerinizi uygun şekilde yıkayın, nefes alıp verirken görgü kurallarına uyun). • Sık dokunduğunuz yüzeyleri günlük olarak temizleyin ve dezenfekte edin. • El hijyeni ürünlerinin binalarda yeteri kadar bulunduğundan emin olun.	• Sosyal mesafe tedbirlerini uygulayın: ü  Büyük toplantıları azaltın (ör. Toplu etkinlikler) ü  Bireyler arası etkileşimi azaltmak için programları değiştirin (ör. vardiyalı yemek, faaliyet, giriş / çıkış saatleri) ü  Kurum dışı çalışan ile programları sınırlayın ü  Bakım hizmeti alan yaşlı veya hastaların tesiste kalmasını sağlayın ve genel toplumla temaslarını sınırlandırın. ü  Ziyaretçileri sınırlayın ve gelen ziyaretçilere hastalık açısından tarama uygulayın. •Bakım hizmeti alan yaşlıların/ hastaların, çalışanların ve ziyaretçilerin ateş ve solunum bulgularının izlenmesini sağlayın. • Temizlik ve temas takibi için gerektiğinde kurumu  kısa süreli kapatın (ör. çalışan, bakım hizmeti alan hasta ve yaşlılarda vakalar varsa).	• Tesisin daha uzun süreli kapatılması veya karantinası. • Ziyaretçi erişimini kısıtlama veya sınırlandırma (ör. Maksimum / 1)

Tablo 2. Toplumsal yayılım düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre toplumsal savaşım stratejileri (devam)

Belirleyiciler	Toplumsal bulaş düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre potansiyel savaşım faaliyetleri
	Yok – En Az	En Az - Orta	Şiddetli
İş yerleri “İşyerinde COVID-19 vakaları varsa veya toplumda COVID-19 yayılıyorsa COVID-19'a hazırlanmak için neler yapabilirsiniz?”	• COVID-19 hakkında yerel bilgileri ve COVID-19 vakalarının yerel seyrini nereden bulacağınızı bilin. • COVID-19'un belirti ve bulgularını; işyerinde çalışanlarda bulgular varsa ne yapılması gerektiğini bilin. • Aşağıdakileri içerecek işyeri planlarını gözden geçirin, güncelleyin veya geliştirin: ü  Genel izin ve evden çalışma  politikaları ü  COVID-19 bulguları olan kişiler için yedi günlük izin politikalarını göz önünde bulundurun. ü  Çalışma programları için alternatif ekip yaklaşımlarını düşünün. • Hasta olanları evde kalmaya ve hasta olduğunda işyeri yöneticilerini bilgilendirmeye teşvik edin (işyerleri, personelin hastalandığında evde kalmasına izin vermek için cezalandırıcı olmayan hastalık izni seçenekleri sağlamalıdır). • Çalışanların kişisel koruyucu önlemleri uygulamalarını sağlayın (ör. hastayken evde kalın, ellerinizi uygun şekilde yıkayın, nefes alıp verirken görgü kurallarına uyun). • Sık dokunduğunuz yüzeyleri günlük olarak temizleyin ve dezenfekte edin. • El hijyeni ürünlerinin binalarda yeteri kadar bulunduğundan emin olun.	• Özellikle ağır hastalık riski yüksek çalışanları mümkünse evden çıkmadan çalışmaya teşvik edin. • Sosyal mesafe tedbirlerini uygulayın: ü  İşyerinde çalışanlar arasında fiziksel mesafeyi arttırın ü  Birbiriyle çakışmayacak çalışma programları düzenleyin ü  İşyerinde sosyal temasları azaltın (ör. yüz yüze toplantıları sınırlandırın, öğle yemeğini bir arada yemeyin). • İşle ilgili büyük toplantıları sınırlayın (ör. çalışan toplantıları, iş sonrası görevleri). • Gerekli olmayan iş seyahatini sınırlayın. • Binalara giren çalışanların ve ziyaretçilerin (mümkünse) düzenli sağlık kontrollerini (ör. ateş ve solunum bulguları taraması) düşünün.	• Uygulanabilirse  uzaktan eğitimi tercih edin. • Okul / çocuk bakım merkezlerinin faaliyete ara vermesi nedeniyle evde kalması gereken çalışanlar için esnek izin politikalarının oluşturulmasını sağlayın. • Gerekli olmayan iş seyahatini iptal edin. • İş yerinin düzenlediği konferansları, fuarları vb. iptal edin.

Tablo 2. Toplumsal yayılım düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre toplumsal savaşım stratejileri (devam)

Belirleyiciler	Toplumsal bulaş düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre potansiyel savaşım faaliyetleri
	Yok – En Az	En Az - Orta	Şiddetli
Toplumsal ve Dini toplantılar “Kuruluşların COVID-19 vakaları varsa veya toplum COVID-19'un yayılımını yaşıyorsa, COVID-19'a hazırlanmak için ne yapabilir?”	• COVID-19 hakkında yerel bilgileri ve COVID-19 vakalarının yerel seyrini nereden bulacağınızı bilin. • COVID-19'un belirti ve bulgularını; kuruluş üyelerinde bulgular varsa ne yapılması gerektiğini bilin. • Yüksek risk altında veya incinebilir olanlara hizmet vermenin güvenli yollarını belirleyin (sosyal yardım vb.) •Kuruluş üyeleri için acil durum planlarını gözden geçirin, güncelleyin veya geliştirin, özellikle ağır hastalık riski yüksek olan bireyleri göz önünde bulundurun. •Kuruluş üyelerini ve çalışanları hasta iken evde kalmaları, sorumlu oldukları yöneticilerini bilgilendirmeleri konusunda teşvik edin. •Kuruluş üyelerinin kişisel koruyucu önlemleri almasını sağlayın (ör. hastayken evde kalın, ellerinizi uygun şekilde yıkayın, nefes alıp verirken görgü kurallarına uyun). • Sık dokunduğunuz yüzeyleri günlük olarak temizleyin ve dezenfekte edin. • El hijyeni ürünlerinin binalarda yeteri kadar bulunduğundan emin olun.	•Sosyal mesafe tedbirlerini uygulayın: ü  Özellikle ağır hastalık riski yüksek bireylere sahip topluluklar için faaliyetleri azaltın (ör.toplantılar, dini hizmetler). ü  Etkinlikleri video / ses kaydıyla sunmayı düşünün. •Grup toplantılarını sınırlarken, ağır hastalık riski yüksek olan kişilere destek hizmetleri (yardım hizmetleri, yemek, kontrol) sunmaya devam edin. • Büyük toplantıları iptal edin (ör > 250 kişi, eşik topluluğun takdirindedir) daha küçük gruplara geçin. • Yüksek riskli nüfusa verilen hizmetlerde, 10 kişiden fazla toplantıları iptal edin.	• Küçük, büyük tüm etkinlikleri iptal edin.

Tablo 2. Toplumsal yayılım düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre toplumsal savaşım stratejileri (devam)

Belirleyiciler	Toplumsal bulaş düzeyine veya COVID-19'un etkisine göre potansiyel savaşım faaliyetleri
	Yok – En Az	En Az - Orta	Şiddetli
Sağlık hizmetleri sunulan yapılar ve sağlık hizmeti sunanlar (poliklinik, bakım evleri / uzun süreli bakım tesisleri, yatan hasta, telesağlık dahil) Huzurevleri, bakım merkezleri de dahil olmak üzere sağlık kuruluşlarında COVID-19 vakaları varsa veya toplumda COVID-19 yayılıyorsa, COVID-19'a hazırlanmak için neler yapılabilir?”	• Huzurevlerindeki ve uzun süreli bakım tesislerindeki personel de dahil olmak üzere sağlık personeli (HCP) ve evde hastalara (veya bakım evlerinde / uzun süreli bakım tesislerinde) bakım kararlarını desteklemek için gerekli araçları ve rehberliği sağlayın. • Gereksiz sağlık ziyaretlerini azaltmak için telefon triyajı ve tele-tıp sistemleri geliştirin. • Sağlık merkezindeki  enfeksiyon kontrol programlarını ve kişisel koruyucu donanım (KKD) ürünlerini değerlendirin; KKD kullanımını en uygun hale getirin. • Sağlık çalışanlarının izlenmesi için yapılan planları değerlendirin ve gerekliyse sağlık çalışanı sayısını artırın. • Ziyaretçi tedbirlerini düzenleyin. • Sağlık çalışanlarının hastalık izinlerini düzenleyin (sağlık kuruluşları sağlık personeli hasta olduğunda evde kalmasına izin vermek için cezalandırıcı olmayan hastalık izni seçenekleri sağlamalıdır). • Sağlık çalışanının hastalandığında evde kalmasını teşvik edin ve yöneticilerini bilgilendirmeleri konusunda uyarın. • Hastalığa yakalanan sağlık personelini tespit edin ve önerilen izlem ve çalışma kısıtlamalarını uygulayın. • Solunum hastalığı olan hastaları hızlı bir şekilde tanımlamak ve izole etmek için sağlık merkezine  girmeden önce triyaj uygulayın (ör. Hasta varışından önce telefon triyajı, varışta triyaj).	• Sağlık çalışanı ve hastalarda etkilenimi sınırlandırmak için  ziyaretçi politikalarını değiştirin (ateş, semptom sorgulama, ziyareti kısıtlama gibi). • Sağlık merkezlerine gereksiz ziyaretleri sınırlamak için sağlık merkezine gelmeden tele-triaj veya tele-tıp uygulayın.   • Sağlık bakım personeli ve hastaların solunum yolu hastalıklarını aktif olarak izleyin. • KKD ürünlerinin sağlanmasını takip edin. • Solunum bulguları olan çok sayıdaki hastayı ve sağlık çalışanını değerlendirmek ve test etmek için imkan yaratın (ör. tanımlanmış klinikler, acil çadırları) • Bulguları olmayan, etkilenmiş sağlık çalışanlarının,  maske takarak çalışmasına izin vermeyi düşünün. • Sağlık çalışanı yetersizliğini engellemek amacıyla, çalışanları diğer birimlerde çalıştırmaya yönelik çapraz eğitime başlayın.	• Tesisten kaynaklanan yayılımı azaltmak için ziyaretçileri kısıtlayın veya sınırlayın (örneğin günde en fazla bir). • Alternatif bakım standartlarına tabi olabilecek işlem alanlarını tanımlayın ve gerekli değişiklikleri uygulayın (ör., hafif bulguları olan sağlık çalışanının maske takarak çalışmasına izin vermek). •Elektif ve acil olmayan girişimleri iptal edin. • Çok sayıda hasta için kohort üniteleri veya tesisleri oluşturun. •Tüm sağlık çalışanlarının, sağlık kuruluşundayken, çalıştıkları yere göre, maske takmasını zorunlu tutun.

Tablo 3. Halk sağlığı hizmetleri için uygulanabilecek savaşım stratejileri

Toplumsal COVID-19 yayılım düzeyine göre halk sağlığı kontrol faaliyetleri
Yok – En Az	En Az - Orta	Şiddetli
İzole vakaların veya sınırlı toplumsal yayılımın kanıtı, vaka araştırmaları devam ederken sağlık tesisi, okul, toplantı salonu gibi büyük ortamlarda toplumsal yayılım olmaması	Şüpheli vakalarda hızlı artışın olduğu alanlarda yüksek olasılıkla yaygın ve/veya sürekli yayılım veya doğrulanmış etkilenim	Büyük ölçüde toplumsal yayılımın olduğu, sağlık çalışanlarının önemli derecede etkilendiği, sağlık tesisleri, okullar, toplu etkinlikler gibi ortak ortamlarda bir çok vakanın görüldüğü durumlar
• Temaslı takibi yapın, araştırmaları en üst düzeyde sürdürmek için vakalar ile temaslı kişileri rehbere uygun bir biçimde takip edin. • Onaylanmış COVID-19 vakalarının rehbere göre bulaşıcı olarak değerlendirilmeyene kadar izolasyonunu sağlayın. • Onaylanmış bir COVID-19 vakasıyla etkileşimi olan, bulguları bulunmayan temaslılar için, sosyal mesafe, risk seviyesine göre hareket kısıtlamalarını önemseyin. • Yakın temasların izlenmesi, yetki alanı dahilinde, yerel önceliklere ve kaynaklar gözönünde bulundurularak yapılmalıdır. • Telefon triyajı ve teletıp uygulamalarını geliştirmeye çalışın. • COVID-19 ile uyumlu belirti ve bulguları olan kişilere tanı testi yapın. • Basitleştirilmiş veri toplama yoluyla temaslı izlemini kolaylaştırmak için yöntemleri belirleyin ve gerekirse bu yöntemleri derinleştirin (yüksekokullar ve diğer ilk müdahale ekiplerini, teknolojiyi vb. kullanarak).	• Kaynaklar gözönünde bulundurularak, yüksek riskli ortamlardakilere öncelik verilerek (ör. sağlık uzmanları, kırılgan nüfusa veya kritik altyapıya ait yüksek riskli yerleşimler)  temaslı izlemi azaltılabilir. • Sağlık personeli (HCP)  tarafından telefon triyajı ve teletıp uygulamalarının daha sıkı bir şekilde uygulanmasını sağlayın.  • Bulguları olan kişilerin COVID-19 testine devam edin; ancak, test kapasitesi sınırlıysa, yüksek riskli bireylerin testine öncelik verin.	• Kaynaklar gözönünde bulundurularak, yüksek riskli ortamlardakilere öncelik verilerek (ör. sağlık uzmanları, kırılgan nüfusa veya kritik altyapıya ait yüksek riskli yerleşimler)  temaslı izlemi azaltılabilir. • Sağlık personeli (HCP)  tarafından telefon triyajı ve teletıp uygulamalarının daha sıkı bir şekilde uygulanmasını sağlayın.    • Bulguları olan kişilerin COVID-19 testine devam edin; ancak, test kapasitesi sınırlıysa, yüksek riskli bireylerin testine öncelik verin.

Ek A: Her yaştan birey için ciddi COVID-19 riskini artırabilecek altta yatan tıbbi durumlar:

•Kan hastalıkları (örneğin, orak hücre hastalığı veya kan sulandırıcılar)

• Doktorunuz tarafından tanımlanan kronik böbrek hastalığı. Böbrek hastalığı nedeniyle ilaç dozundan kaçınması veya azaltması söylenen veya diyaliz almak da dahil olmak üzere böbrek hastalığı tedavisi gören hasta

• Doktorunuz tarafından tanımlanan kronik karaciğer hastalığı (örn., siroz, kronik hepatit). Karaciğer hastalığı veya karaciğer hastalığı tedavisi altında olduğu için ilaç dozundan kaçınması veya azaltması söylenen hasta

•İmmun yetmezlik (immünosupresyon) (ör. kemoterapi veya radyasyon gibi kanser tedavisi almak, organ veya kemik iliği nakli olmak, yüksek dozda kortikosteroid veya diğer immünosüpresan ilaçlar, HIV veya AIDS)

•Mevcut veya son iki haftada gebelik

•Endokrin bozuklukları (ör. Diabetes mellitus)

• Metabolik bozukluklar (kalıtsal metabolik bozukluklar ve mitokondriyal bozukluklar gibi)

• Kalp hastalığı (konjenital kalp hastalığı, konjestif kalp yetmezliği ve koroner arter hastalığı gibi)

• Akciğer hastalığı Astım veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı (kronik bronşit veya amfizem) veya akciğer fonksiyon bozukluğu ile ilişkili veya evde oksijen gerektiren diğer kronik durumlar dahil

• Nörolojik ve nörogelişimsel durumlar (beyin, omurilik, periferal sinir bozuklukları, serebral palsi, epilepsi (nöbet bozuklukları), felç, zihinsel engel, orta ila şiddetli gelişimsel gecikme, kas distrofisi veya omurilik yaralanması].

^* Bu yayın Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Koruma ve Kontrol Merkezi (CDC)’nin https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html adresinde yer alan Toplum için Kaynaklar bölümünde yer alan https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/downloads/community-mitigation-strategy.pdf ekinin Türkçe tercümesidir. CDC’ye tercüme izni için 24.03.202 tarihinde e-mail atılmıştır. Aynı tarihte gelen cevapta, özet olarak, Corona nedeniyle yaşanan süreçte acil konulara öncelik verilebildiği belirtilmiştir. Açık erişim kaynağı olarak değerlendirilerek ve konunun zaman geçirilmeden paylaşımında yarar görüldüğü için tercüme bu haliyle paylaşılmıştır.