Şehir (City) ile Kent (Urban) arasındaki fark nedir? COVID-19 için önemi nedir?
ŞEHİR Mİ, KENT Mİ?
Şehir
tanımı kent ve kır bölgelerini kapsayan bir tanımlama olarak kullanılmaktadır.
Bu alanları tanımlamak için idari, sosyal, politik, ekonomik vb. yaklaşımlar
esas alınmaktadır. Uluslararası karşılaştırması gittikçe zorlaşan, her ülkeye
göre değişen sınıflandırmalar yapılmaktadır (Kaynak1, Kaynak 2, Kaynak 3). Dünya
çapında kullanılabilecek, istatistiki anlamı olacak yeni yaklaşımlar için; Avrupa
ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Avrupa Komisyonu 2011
yılında yeni bir şehir tanımı geliştirmişlerdir (Kaynak3). Bu tanımlama; kent
merkezi ve işe gidip gelme alanlarının birlikte ele alındığı, coğrafik bilgi
sisteminde (CBS) görülen, “grid cell-ızgaralar arasındaki hücreler” üzerinden, yüksek
yoğunluklu nüfus birim alanlarına dayanan bir yaklaşım getirmektedir (Kaynak3,Kaynak4).
Farklı nüfusa sahip bölgelerdeki hizmetlere ve altyapıya erişimi izlemek için tasarlanan
ve 2020 yılında Birleşmiş Milletler (BM) İstatistik Komisyonu’nun 51. Oturumu
için hazırlanan bir teklifte yeni bir yöntem olarak “kentleşme derecesi”
tanımlanmıştır (Kaynak1). Kentleşme derecesi yöntemi, ülkeleri şehirler, kasabalar
ve yarı yoğun alanlar, kırsal alanlar olarak ayırmaktadır. Bu yöntem de nüfus
ızgaralarına dayanmaktadır. Yeni yaklaşımın iki uzantısı söz konusudur: 1) şehirler,
kasabalar, banliyö veya şehirlerarası alanlar, köyler, dağınık kırsal alanlar
ve çoğunlukla ıssız alanlar 2) işlevsel bir kentsel alan veya metropol alanı
oluşturmak için her şehrin etrafına bir işe gidip gelme bölgesi eklemek (Kaynak1).
Yukarıda
ele alınan sınıflandırmalardaki temel yaklaşımın ekonomik sektörlerin
işlevselliğine yönelik olduğu anlaşılmaktadır. COVID-19 gibi tüm dünyayı
ilgilendiren, acil sağlık olaylarında, hizmetin planlanması amacıyla, bir şehri
bütün olarak ele alan, aynı zamanda kendi içinde ızgaralar ve hücrelere
ayırarak, sağlık açısından kırılgan bölgeleri bu hücrelerde işaretleyebilen
yöntemlere ihtiyaç duyulmuştur. COVID-19 yayılımı sırasında, kent, kır ve diğer
alanlar arasında ayrım yapmamıştır. İnsan hareketliliğinin olduğu her yer risk
altındadır. Ancak, korunma, önleme hizmetleri sırasında; nüfus yoğunluğu temel
gösterge olarak öne çıkmıştır. Nüfusun yoğun olduğu yerler, hastalığın yayılımı
açısından riskli hale gelmiştir; hastalığın insandan insana bulaşmasını önlemek
için, insanlar arasında “sosyal/fiziksel mesafe” koymak önerilmiştir (Kaynak5).
Kaynak 1:
Statistical
Commission Background document
Fifty-first session Available in
English only 3 – 6 March 2020 Item 3(j) of the provisional agenda Items for
discussion and decision: demographic statistics, A recommendation on the method
to delineate cities, urban and rural areas for international statistical
comparisons, Prepared by the European Commission – Eurostat and DG for Regional
and Urban Policy – ILO, FAO, OECD, UN-Habitat, World Bank https://unstats.un.org/unsd/statcom/51st-session/documents/BG-Item3j-Recommendation-E.pdf
Kaynak 2:
How do we define cities,
towns, and rural areas?
March 10,
2020
https://blogs.worldbank.org/sustainablecities/how-do-we-define-cities-towns-and-rural-areas
Kaynak 3
Regional Focus A series of short papers on regional research and indicators produced by the
Directorate-General for Regional and Urban Policy RF 01/2012
Cities In Europe The New OECD-EC Definition
Regional and Urban Policy
Lewis Dijkstra and Hugo Poelman
https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/focus/2012_01_city.pdf
Kaynak 4
Grid, Coğrafi
Bilgi Sistemleri Terimleri Sözlüğü
https://web.itu.edu.tr/~coskun/contents/lessons/gismanagement/CBS%20TERIMLERI%20SOZLUGU.pdf
Kaynak5
T.C.
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü COVID-19 Rehberi, 2020.
Yorumlar
Yorum Gönder