Şehir (City) ile Kent (Urban) arasındaki fark nedir? COVID-19 için önemi nedir?

ŞEHİR Mİ, KENT Mİ?

Şehir tanımı kent ve kır bölgelerini kapsayan bir tanımlama olarak kullanılmaktadır. Bu alanları tanımlamak için idari, sosyal, politik, ekonomik vb. yaklaşımlar esas alınmaktadır. Uluslararası karşılaştırması gittikçe zorlaşan, her ülkeye göre değişen sınıflandırmalar yapılmaktadır (Kaynak1, Kaynak 2, Kaynak 3). Dünya çapında kullanılabilecek, istatistiki anlamı olacak yeni yaklaşımlar için; Avrupa ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Avrupa Komisyonu 2011 yılında yeni bir şehir tanımı geliştirmişlerdir (Kaynak3). Bu tanımlama; kent merkezi ve işe gidip gelme alanlarının birlikte ele alındığı, coğrafik bilgi sisteminde (CBS) görülen, “grid cell-ızgaralar arasındaki hücreler” üzerinden, yüksek yoğunluklu nüfus birim alanlarına dayanan bir yaklaşım getirmektedir (Kaynak3,Kaynak4). Farklı nüfusa sahip bölgelerdeki hizmetlere ve altyapıya erişimi izlemek için tasarlanan ve 2020 yılında Birleşmiş Milletler (BM) İstatistik Komisyonu’nun 51. Oturumu için hazırlanan bir teklifte yeni bir yöntem olarak “kentleşme derecesi” tanımlanmıştır (Kaynak1). Kentleşme derecesi yöntemi, ülkeleri şehirler, kasabalar ve yarı yoğun alanlar, kırsal alanlar olarak ayırmaktadır. Bu yöntem de nüfus ızgaralarına dayanmaktadır. Yeni yaklaşımın iki uzantısı söz konusudur: 1) şehirler, kasabalar, banliyö veya şehirlerarası alanlar, köyler, dağınık kırsal alanlar ve çoğunlukla ıssız alanlar 2) işlevsel bir kentsel alan veya metropol alanı oluşturmak için her şehrin etrafına bir işe gidip gelme bölgesi eklemek (Kaynak1).

Yukarıda ele alınan sınıflandırmalardaki temel yaklaşımın ekonomik sektörlerin işlevselliğine yönelik olduğu anlaşılmaktadır. COVID-19 gibi tüm dünyayı ilgilendiren, acil sağlık olaylarında, hizmetin planlanması amacıyla, bir şehri bütün olarak ele alan, aynı zamanda kendi içinde ızgaralar ve hücrelere ayırarak, sağlık açısından kırılgan bölgeleri bu hücrelerde işaretleyebilen yöntemlere ihtiyaç duyulmuştur. COVID-19 yayılımı sırasında, kent, kır ve diğer alanlar arasında ayrım yapmamıştır. İnsan hareketliliğinin olduğu her yer risk altındadır. Ancak, korunma, önleme hizmetleri sırasında; nüfus yoğunluğu temel gösterge olarak öne çıkmıştır. Nüfusun yoğun olduğu yerler, hastalığın yayılımı açısından riskli hale gelmiştir; hastalığın insandan insana bulaşmasını önlemek için, insanlar arasında “sosyal/fiziksel mesafe” koymak önerilmiştir (Kaynak5).


Kaynak 1:

Statistical Commission        Background document Fifty-first session       Available in English only 3 – 6 March 2020 Item 3(j) of the provisional agenda Items for discussion and decision: demographic statistics, A recommendation on the method to delineate cities, urban and rural areas for international statistical comparisons, Prepared by the European Commission – Eurostat and DG for Regional and Urban Policy – ILO, FAO, OECD, UN-Habitat, World Bank https://unstats.un.org/unsd/statcom/51st-session/documents/BG-Item3j-Recommendation-E.pdf

 

Kaynak 2:

How do we define cities, towns, and rural areas?

Lewis Dijkstra

Ellen Hamilton

Somik Lall

Sameh Wahba

March 10, 2020

https://blogs.worldbank.org/sustainablecities/how-do-we-define-cities-towns-and-rural-areas

 

Kaynak 3

Regional Focus A series of short papers on regional research and indicators produced by the

Directorate-General for Regional and Urban Policy RF 01/2012

Cities In Europe The New OECD-EC Definition

Regional and Urban Policy

Lewis Dijkstra and Hugo Poelman

 https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/focus/2012_01_city.pdf

 

Kaynak 4

Grid, Coğrafi Bilgi Sistemleri Terimleri Sözlüğü

https://web.itu.edu.tr/~coskun/contents/lessons/gismanagement/CBS%20TERIMLERI%20SOZLUGU.pdf


Kaynak5

T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü COVID-19 Rehberi, 2020.

https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf?type=file

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Sokakta Yaşayan Evsiz İnsanlar İçin Geçici Rehber

Kar-Gök Gürültüsü-Yağmur-Dolu hep birlikte 24.01.2022'de Türkiye'de neden görüldü?